پروژه بررسی رابطه بین شیوه های فرزندپروری با خلاقیت دانش آموزان مقطع پنجم و ششم دبستان

پروژه بررسی رابطه بین شیوه های فرزندپروری با خلاقیت دانش آموزان مقطع پنجم و ششم دبستان

چکيده
پژوهش حاضر با هدف بررسي رابطه بين شيوه هاي فرزندپروري با خلاقيت دانش آموزان مقطع پنجم و ششم دبستان هاي دخترانه صورت گرفت. اين پژوهش از نوع مطالعات توصيفي- همبستگي است. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﺪف، از ﻧﻮع ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﻮده و از ﻧﻈﺮ روش اﺟﺮا از ﻧﻮع ﭘﮋوﻫﺶ‫ﻫﺎي ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ از ﺷﺎﺧﻪي ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ اﺳﺖ.  جامعه آماري پژوهش حاضر کليه والدين دانش آموزان و دانش آموزان دختر مقطع پنجم و ششم شهر کاشان مي باشد که به منظور انجام پژوهش حاضر تعداد 48  نفر از والدين دانش آموزان  و 48 نفر از دانش آموزان به شيوه نمونه گيري خوشه اي چندمرحله اي انتخاب شدند و پرسشنامه شيوه هاي فرزندپروري را تکميل نمودند. داده ها بوسيله آزمون هاي آماري همبستگي با روش ورود با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحليل قرار گرفتند.
‫ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺧﺼﻮص ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﺎت ‫ﭘﮋوﻫﺶ، ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه از روش ﻣﯿﺪاﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‫ادﺑﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ از روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺘﺎبﻫﺎ، ﻣﻘﺎﻻت، ﻣﺠﻼت، ﻃﺮحﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﯽ و ﺑﺎﻧﮏﻫﺎي ‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ) اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ.
روش جمع آوري اطلاعات از جامعه آماري فوق  به صورت تصادفي انتخاب شدند. تعداد 48 نفر آزمودني  مي باشد و آنها به صورت تصادفي ساده  48 برگه پرسشنامه بين فرزندان و 48 برگه پرسشنامه بين والدين توزيع مي‌گردد تا برحسب درجه از کاملاً مخالف، نامخالف، تقريباً مخالفم، موافق و کاملاً موافق به سئوالات پاسخ دهند و پس از تکميل پرسشنامه آن را تحويل دهند. 
براي اجراي اين طرح از دو پرسشنامه استفاده مي کنيم (شيوه‌هاي فرزند پروري و خلاقيت دانش آموزان) که شامل 30 سئوال پنج گزينه اي است که هر ده سئوال آن مربوط به يک فرضيه است. جهت خلاقيت تعداد 8 سئوال با فرمي مشابه به سئوالات آزمون تورنسي استفاده شده است.كه نتايج فرضيات به صورت زير مي باشد:
فرضيه اول: بين سبک فرزندپروري مقتدرانه والدين و خلاقيت کودکان رابطه وجود دارد.
فرضيه دوم: بين سبک سهل گيرانه والدين و خلاقيت کودکان رابطه وجود ندارد. 
فرضيه سوم: بين سبک فرزند پروري استبدادي والدين و خلاقيت کودکان رابطه وجود دارد. 

کليدواژه: شيوه هاي فرندپروري، خلاقيت ، دانش آموزان، سبك‏هاي والديني، مسئوليت‏پذيري.

 
فهرست مطالب
فصل اول
کليات تحقيق
1-1- مقدمه    2
1-2- بيان مسئله :    3
1-3- ضرورت و اهميت تحقيق :    4
1-4- اهداف تحقيق    5
1-4-1- هدف کلي    5
1-4-2- اهداف فرعي    5
1-5- فرضيات تحقيق    5
1-5-1- فرضيه اصلي    5
1-5-2- فرضيات فرعي    5
1-6- قلمرو تحقيق    5
1-7- متغير هاي تحقيق    6
1-8- روش تحقيق    6
1-9- تعاريف واژه ها:    7

فصل دوم
مباني نظري پژوهش
بخش اول: فرزندپروري    10
2-1- مقدمه    10
2-2- تاريخچه فرزندپروري    10
2-3- تعريف فرزند پروري    11
2-4- شيوه هاي فرزندپروري    12
2-4-1- والدين آسانگير:    13
2-4-2- والدين قدرت طلب:    13
2-4-3- روش هاي مثبت فرزند پروري    15
2-4-4- روابط بين خواهران و برداران    16
2-5- شيوه‌هاي فرزند‌پروري بر اساس الگوي بامريند    17
2-5-1- والدين قاطع و اطمينان بخش (مقتدر منطقي)    17
2-5-2- والدين مستبد و ديكتاتور    18
2-5-3-  والدين سهل‌گير (آزادگذار)    19
2-5-4- اصول و روشهاي موثر و کارآمد فرزند پروري    20
2-6- سن والدين و كيفيت فرزند‌پروري    22
2-7- اشتغال مادر    23
2-8- كاربرد تقويت و تنبيه از سوي والدين    23
2-9- شيوه هاي ارتباط والدين با فرزندان    24
2-10- الگوي شفير    25
2-11- موقعيت و تأثير خانواده بر رفتار فرزندان    27
2-12- اقتدار و نفوذ والدين در خانواده و فوايد آن    27
2-12-1- مزاياي فرزندپروري مقتدرانه(قاطعانه)(بالغانه) :    28
2-12-2- نتيجه شيوه فرزندپروري مقتدرانه    29
2-13-  طبقه اجتماعي و سبک فرزندپروري    29
2-14-  فرهنگ و فرزندپروري    30
2-14-1- مقايسه شيوه هاي فرزندپروري    31
2-15- جمع بندي    34
بخش دوم: خلاقيت    35
2-16- مقدمه    35
2-17-تاريخچه خلاقيت    35
2-18- مفهوم  و تعريف خلاقيت    37
2-18-1-خلاقيت از ديدگاه روانشناسي    38
2-18-2- خلاقيت از ديدگاه سازماني    38
2-19- نظريه هاي خلاقيت:    39
2-19-1-  خلاقيت به عنوان الهام خدايي از ديدگاه افلاطون:    39
2- 19-2- خلاقيت به عنوان نبوغ اشراقي:    39
2-19-3- خلاقيت معمولي و خارق العاده ارسطو:    40
2-20- چه چيزي خلاقيت نيست؟    41
2-21- تفکر خلاق:    42
2-22- فرآيند خلاق:    42
2-23- ويژگيهاي تفکر واگرا از ديدگاه گيلفورد:    43
2-23-1- انعطاف پذيري:    43
2-24- عوامل موثر در خلاقيت:    43
2-25- روشهاي پرورش خلاقيت:    46
2-26- راهنماي عملي براي تشخيص خلاقيت فرزندان :    47
2-27- شوخ طبعي:    49
2-28- اصول تورنس براي تفکر خلاق    49
2-29- ويژگي هاي فرزندان خلاق:    50
2-30- اشکال مختلف تخيل و جلوه هاي خلاقيت در فرزندان :    52
2-31-رابطه شيوه هاي فرزند پروري با خلاقيت    53
2-32-جمع بندي بخش دوم    54
بخش سوم: پيشينه تحقيق    55
2-33- تحقيقات انجام شده    56
2-33-1- تحقيقات انجام شده در داخل:    56
2-33-2- تحقيقات انجام شده در خارج:    56
2-34- بحث و نتيجه گيري فصل دوم    58

فصل سوم
روش تحقيق
3-1- مقدمه:    60
3-2- روش پژوهش    60
3-3- جامعه آماري:    61
3-4- نمونه آماري و روش تعيين حجم نمونه    61
3-5- روش گردآوري اطلاعات    62
3-6- روش آماري:    62
3-7- ابزار تحقيق:    63
3-8- ابزار تحقيق:    63
3-8-1- پرسشنامه شيوه هاي فرزند پروري:    63
3-8-2- پايايي و اعتبار آزمون:    63
3-8-3- آزمون سنجش خلاقيت:    64

فصل چهارم
تجزيه و تحليل داده ها
4-1- مقدمه:    66
4-2- آمار توصيفي    67
4-2-1- جنسيت:    67
4-2-2- تعداد فرزندان:    68
4-2-3- تحصيلات والدين:    69
4-3- آمار استنباطي    70
4-4- پرسشنامه خلاقيت    80
4-4-1- متغير فرزندپروري:    83
4-4-2- متغير خلاقيت:    83
4-4-3- گروه بندي متغير خلاقيت:    84
4-4-4- رابطه فرزندپروري و خلاقيت:    84

فصل پنجم
نتايج  و پيشنهادات پژوهش
5-1- مقدمه    86
5-2-خلاصه و نتيجه گيري    86
5-3- نتايج فرضيات    87
5-3-1- فرضيه اول:    87
5-3-2- فرضيه دوم:    88
5-3-3- فرضيه سوم:    89
5-4- راهکارها    89
5-5- محدوديت هاي تحقيق    90
5-6- پيشنهادات    91
5-7- پيشنهاد به محققان آتي    91
منابع    92
پرسشنامه شيوه فرزندپروري والدين    94
پرسشنامه خلاقيت    96

 
فهرست جداول
جدول شماره 1: توزيع فراواني و درصد مورد مطالعه بر حسب جنسيت    67
جدول شماره 2: توزيع فراواني و درصد مورد مطالعه بر حسب تعداد فرزندان    68
جدول شماره 3:توزيع فراواني و درصد کارکنان مورد مطالعه بر حسب تحصيلات    69
جدول شماره 4: جدول همبستگي مربوط به فرضيه شماره يک    70
جدول شماره 5: جدول همبستگي مربوط به هزينه شماره 3    71
جدول شماره 6: جدول همبستگي مربوط به فرضيه شماره 2    72
جدول شماره 7: والدين بايد به بچه هاي خود اجازه دهند تا هر آنچه را که مي‌خواهند انجام دهند.    73
جدول شماره 8 : بچه ها بايد فقط از آنچه که والدينشان مي گويند پيروي کنند، در غير اين صورت بايد آنها را تنبيه کرد.    74
جدول شماره 9 : اگر به مشکلات بچه ها توجه شود اين دردسر را به دنبال دارد که آنها پرورش شده و انتظارات بيشتري از والدين خواهند داشت.    74
جدول شماره 10 : هرگاه والدين تصميمي براي بچه ها مي گيرند بايد دلايل آن را به آنها بگويند.    74
جدول شماره 11 : اگر بچه ها نسبت به محدوديتهاي ايجاد شده در خانواده اعتراض کردند والدين بايد با صحبت کردن آنها را قانع کنند.    74
جدول شماره 12 : والدين نبايد در  کارهاي مربوط به بچه ها دخالت کنند چون بچه ها به طور ذاتي راه خودشان را پيدا مي کنند.    75
جدول شماره 13: اگر بچه ها مطابق ميل والدين خود رفتار کنند در آينده افراد موفقي خواهند شد.    75
جدول شماره 14 : بچه ها بايد کاري را که والدين از آنها انتظار دارند انجام دهند اما اگر انتظارات والدين غير قابل قبول بود بايد بتوانند آزادانه با والدين خود مطرح کنند.    75
جدول شماره 15 : وقتي والدين از بچه ها مي خواهند تا کاري انجام دهند بچه ها بايد بدون چون و چرا آنرا انجام دهند.    75
جدول شماره 16 : والدين نبايد بچه ها را در منزل محدود کنند بلکه بايد آنها را آزاد بگذارند تا تمام لوازم اطراف خود را دستکاري کنند.    75
جدول شماره 17 : هرگاه بچه ها برخلاف ميل والدين رفتار کردند والدين بايد به جاي تنبيه آنها را راهنمايي کنند.    76
جدول شماره 18 : والدين خيلي زود بايد به بچه ها بفهمانند که رئيس خانواده چه کسي است؟    76
جدول شماره 19 : والدين بايد در تصميم گيريهاي مربوط به خانواده فقط آنچه را که خاص بچه ها است انجام دهند.    76
جدول شماره 20: اگر والدين رفتار و خواسته‌هاي بچه ها را محدود نکنند بيشتر مشکلات حل مي شود.    76
جدول  شماره 21: والدين بايد هنگام تصميم گيري در مورد مسائل و برنامه هاي خانواده نظر بچه ها را دخالت دهند و از آنها نيز نظرخواهي کنند.    76
جدول شماره 22 : والدين بايد بچه هايي که با نظر آنها مخالفت مي کنند به شدت برخورد نمايند.    76
جدول شماره 23 : والدين بايد به بچه ها اجازه دهند تا در کارهاي خودشان تصميم گيرنده باشند.    77
جدول شماره 24 : شوخي و بازي کردن بچه ها در حضور والدين توهين به آنهاست.    77
جدول شماره 25 : بچه ها به بازي و توزيع نياز دارند براي اين کار والدين بايد به آنها اجازه دهند هر وقت دلشان خواست از منزل خارج شوند.    77
جدول شماره 26 : بايد به بچه ها اجازه داده شود که اگر فکر مي کنند نظراتشان از نظرات والدين فرد بهتر است آن را ابراز کنند.    77
جدول شماره 27: وقتي بچه ها مرتکب اشتباهي مي شوند هيچ گاه نبايد آنها را سرزنش کرد.    77
جدول شماره 28 :  اگر والدين تصميمي برخلاف ميل بچه ها گرفتند در چنين مواردي بايد در مورد آن با بچه ها گفتگو کنند و حتي اگر اشتباه کرده بودند آن را بپذيرند.    78
جدول شماره 29: گاهي اوقات والدين با بچه ها سازش کنند نه اينکه هميشه انتظار داشته باشند که بچه ها با آنها سازش کنند.    78
جدول شماره 30 : بچه ها را بايد آزاد گذاشت تا خودشان تجربه کسب کنند.    78
جدول شماره 31: بعضي از بچه ها ذاتاً بد نيستند و بايد طوري تربيت شوند که از والدين خود بترسند.    78
جدول شماره 32 : بچه ها وقتي بزرگ شوند از سخت گيريهاي والدين خود سپاسگزاري خواهند کرد.    78
جدول شماره 33 : وقتي بچه ها دچار مشکل و دردسر مي شوند (کاري خطايي انجام مي دهند) بايد بدانند که با مطرح کردن آن مشکل براي والدين خود تنبيه نمي‌شوند.    79
جدول شماره 34 : در مجالس و ميهماني ها بايد بچه ها را آزاد گذاشت تا محيط اطراف خود را دست کاري کنند تا حس کنجکاوي آنها ارضا شود.    79
جدول شماره 35: بچه ها جدول و کوشا نخواهند بود مگر اينکه درباره کارهاي آنها سختگيري آنها.    79
جدول شماره 36 : اگرچه بچه ها تجربه کمي دارند اما گاهي اوقات نظر آنها بهتر از نظر والدين است.    79
جدول شماره 37 : توزيع فراواني خلاقيت کودکان    80
جدول شماره 38 : توزيع فراواني خلاقيت کودکان    80
جدول شماره 39 : توزيع فراواني خلاقيت کودکان    81
جدول شماره 40 : جدول توزيع فراواني خلاقيت کودکان    81
جدول شماره 41 : جدول توزيع فراواني خلاقيت کودکان    81
جدول شماره 42 : توزيع فراواني خلاقيت کودکان    82
جدول شماره 43 : توزيع فراواني خلاقيت کودکان    82
جدول شماره 44 : توزيع فراواني خلاقيت کودکان    83

فصل اول
کليات تحقيق
 
بررسي رابطه بين شيوه هاي فرزندپروري با خلاقيت دانش آموزان مقطع پنجم و ششم دبستان هاي دخترانه شهر کاشان
1-1- مقدمه
تفكر و انديشه مهم ترين موهبت الهي است كه به انسان عطا شده و او را در ميان موجودات برتري بخشيده و راه تكامل را پيش پاي او نهاده است.خلاقيت از عالي ترين ويژگي هاي انديشه انسان است و لزوم پرداختن به روان شناسي خلاقيت بيش از پيش احساس مي شود.خانواده به عنوان اولين نهاد تربيتي كه كودك در آن پرورش مي يابد بستر مناسبي جهت ايجاد و پرورش خلاقيت در كودك مي باشد. شيوه هاي تربيتي والدين با ايجاد محيط عاطفي و صميمانه رشد اجتماعي و عاطفي كودك را افزايش داده و رشد شناختي او نيز تحت تأثير قرار مي دهد.در حال حاضر در كشورهاي توسعه يافته،پرورش و شكوفايي خلاقيت دانش آموزان از عالي ترين و مهم ترين اهداف آموزش و پرورش است؛چراكه دانش آموزان امروز سازندگان جامعه ي فردا هستند و براي داشتن جامعه اي پيشرفته و خلاق، نيازمند دانش آموزاني مبتكر و خلاق هستيم كه با روش هاي تربيتي مناسب كه خود زمينه ساز بروز خلاقيت است،تربيت شده باشند. (احدي، 1389، 57).
خلاقيت، موضوع بسيار پيچيده اي است که شناخت و شکوفاسازي آن به عنوان يک استعداد، نيازمند فراهم آوردن روش هاي تربيتي نوين است و اهيمت اين موضوع در جامعه صنعتي امروزه به ويژه در دنياي رايانه ها ملموس تر است.با توجه به برخورد جوامع بشري با مسائل ناهمگون بي شمار فزاينده وابستگي متقابل بين کشور‌ها، تحليل رفتن منابع طبيعي، سرعت فزاينده تغييرات و مسائل عديده‌اي از اين قبيل نياز به يافتن تصويري هر چه جامع‌تر و دقيقتر از آينده براي هر جامعه از ضروريات است. (کفايت، 1390، 57). 
بايد راهکارهاي آموزشي کارايي خود را بيشتر در راه افزايش استعدادها و تواناييهاي فرزندان به کار برند. شناخت و آگاهي نسبت به الگوهاي فرزند پروري‌ و ميزان خلاقيت مي‌تواند و به والدين و فرزندان و همچنين مسئولان آموزش و پرورش و محققان و نظريه پردازان اجتماعي و فرهنگي کمک کند تا در برخورد با فرزندان آگاهانه عمل کنند و مسائل و مشکلات آنها را در نظر داشته باشند. 
در اين راستا، برآنيم تا علل متفاوت شکوفايي خلاقيت و همچنين عللي که مانع از رشد خلاقيت فرزندان مي‌شود را بررسي کرده و به اثبات برسانيم و با روشهاي متفاوت والدين، سلطة گري، آسان گيري و وابستگي شديد، مورد مقايسه و ارزيابي قرار دهيم. تا کار کرد هر يک از روشهاي مورد نظر به ميزان خلاقيت فرزندان نشان داده و مناسب بودن و مزايا و معايب هر کدام از آنها را با روشي علمي به اثبات برسانيم. 
شيوه‌هاي فرزندپروري به عنوان مجموعه يا منظومه‌اي از رفتارها كه تعاملات والد ـ كودك را در طول دامنه‌ي گسترده‌اي از موقعيت‌ها توصيف مي‌كند و فرض شده است كه يك جو تعاملي تأثيرگذار را به وجود مي‌آورد. شيوه‌هاي فرزندپروري يك عامل تعيين‌كننده و اثرگذار است كه نقش مهمي در آسيب‌شناسي رواني و رشد كودكان بازي مي‌كند. بحث در مورد هريك از مشكلات فرزندان بدون در نظر گرفتن نگرش‌ها، رفتارها و شيوه‌هاي فرزندپروري تقريباً غيرممكن است. هرچند روانشناسان و نظريه‌پردازان بر نقش والدين و شيوه‌هاي فرزندپروري تأكيد مي‌كنند،‌ تحقيقات خيلي كمي در مورد شيوه‌هاي فرزندپروري و آسيب‌شناسي رواني كودك به عمل آمده است (عليزاده و آندرايس؛ نقل از محرابي، 1383).
 

پرسشنامه خلاقيت
سئوال 1 : تعداد زيادي کلمه با استفاده از 3 حرف درست شده است که حرف اول آنها (د) مي باشد، مثل: دست، دير و ... شما هر تعدادي که مي توانيد کلمه سه حرفي بسازيد که حرف اول آنها با (ج) شروع شود. 
سئوال 2 : در ساختن راديو از اشياء هوا و زيادي مانند سيم پيچ، باطري و ... استفاده مي شود براي ساختن خانه از چه  وسايلي استفاده مي شود نام ببريد؟ 
سئوال 3 : از هر چند به جز استفاده اصلي مي توانيم به صورت فرعي نيز استفاده کنيم مثلاً از سيم برق که براي سيم کشي استفاده مي شود حال شما بنويسيد که از روزنامه چه استفاده هايي مي توان کرد؟