تحقیق کیفیت بصری و ادراکی در فضاهای شهری

مقاله تحقیقاتی دروس معماری و هنر با عنوان معرفی و تجزیه تحلیل کیفیتهای بصری و ادراکی در فضاهای شهری

بخشهایی از متن تحقیق

به طور کلی وقتی صحبت از زیبایی می شود مقصود همان صور کالبدی می باشد که برای انسان لذت بخش است. زیبایی به طور کلی و در ساده ترین تعریفش، آن چیزی است که لذت بخش باشد.

حس تشخیص روابط لذت بخش بین اشیاء همان حس زیبایی است. رید هربرت در کتاب خود به نام معنی هنر، زیبایی را چنین تعریف می کند: زیبایی عبارت است از نوعی هماهنگی حاصل از روابط صوری در ادراکات حسی انسان وی ادامه می دهد که هنر رابطه لازمی با زیبایی ندارد. هنر ضرورتا همان زیبایی نیست. هنر کوششی است برای خلق و آفرینش صور لذت بخش حال آنکه زیبایی آن مخلوق و آفریده شده ای است که برای انسان لذت بخش است.

جایگاه زیباشناسی در شهرسازی

از دیدگاه محیط شناسی، شهر پیچیده ترین زیستگاه انسانی است که در آن وسیعترین روابط انسانی محیطی شکل می گیرد.

بنابراین شهر به عنوان بستر و محیط زندگی انسان، باید علاوه بر تأمین نیازهای زیستی و مادی مردم شهر، بتواند هر چه بیشتر نیازهای اجتماعی و روانی آنان را نیز برآورده سازد. به طور کلی می توان نیازهای انسانی محیطی مردم را به سه مقوله تقسیم کرد که عبارتند از: ادراک هویت فضایی، احساس تعلق، ادراک زیبایی. این سه پدیده ارتباطی تنگاتنگ و متقابل با یکدیگر دارند که توأماً موجب احساس رضایت، لذت، آرامش و اطمینان خاطر می گردد. در واقع بدون احساس هویت در فضاهای شهری نمی توان به آن دلبستگی و تعلق خاطر پیدا کرد و بدون احساس تعلق نمی توان به احساس زیبایی و لذت و مطلوبیت بصری دست یافت.

از این دیدگاه، مفهوم زیبایی و زیبایی شناسی، دامنه ای عمیق تر و گسترده تر از برداشت های مربوط به شکل یا تزئین و مانند آن دارد، که به ویژه در محیط های شهری و خصوصاً در بافت های تاریخی ابعاد گسترده و پیچیده تری پیدا می کند.

اصل مقیاس و تناسب

منظور از تناسب رابطه میان ابعاد مختلف یک فضا یا یک شیء است، رابطه ای که از اندازه مستقل است. برای مثال اضلاع یک مربع، مستقل از اندازه واقعی آن مربع دارای نسبت 1 به 1 می باشد. در مورد فضا، نسبت بین ارتفاع ساختمانها و عرض فضا، اعم از اینکه فضا کاملاً محصور و یا نیمه محصور باشد، بحث تناسب را تشکیل می دهد

اما مقیاس به رابطه بین اندازه یک فضا یا یک شیء با فضاها یا اشیای اطراف آن مربوط می شود. می توان گفت که یک فضا یا یک بنا در مقیاس یا خارج از مقیاس با محیط اطراف خود می باشد. اگر اندازه یک فضا با پیکر انسان ارتباط مطلوب داشته باشد گفته می شود که آن فضا دارای مقیاس انسانی است. هر فضا به تنهایی، نه باید خیلی بزرگ باشد که تماس بصری با اطراف ضعیف شود و نه خیلی کوچک که در آن احساس ترس از مکان محصور و تنگ به انسان دست دهد.

فهرست مطالب تحقیق

مقدمه

تعریف زیبایی

حس زیباشناسی در انسان

جایگاه زیبا شناسی در شهرسازی

فرق مطلوبیت و زیبایی

عوامل مطلوبیت و زیبایی شهری در بافتهای تاریخی ایران

اصل پیوستگی فضایی

اصل هم پیوندی عناصر شهری و واحدهای مسکونی

اصل محصور کردن فضا یا محصوریت

اصل مقیاس و تناسب

اصل فضاهای متباین

اصل قلمرو

اصل ترکیب (کمپوزیسیون)

منابع