تحقیق جرائم علیه تمامیت جسمانی

معرفی پروژه تحقیقاتی رشته حقوق با عنوان بررسی جرائم علیه تمامیت جسمانی

در این تحقیق مفصلا در مورد آسیب به تمامیت جسمانی و جرم قتل آثار و احکام آن در حقوق ایران و اسلام پرداخته شده است.

بخشهایی از متن تحقیق

برخی از جرائم علیه افراد موجب صدمه و ضرر جسمانی یا بدنن می شود و برخی دیگر موجب صدمه و ضرر روحی و اخلاقی و معنوی می گردد. در عین حال تفاوت بین این دو دسته از جرائم، مطلق نیست. افتراء و قذف در جرائم بر ضد اخلاق و عفت و عصمت موضوع مواد 697 و 139 قانون مجازات اسلامی از ناحیه مفتری ممکن است علاوه بر صدمه معنوی به نحوی شدید باشد که به سلامت جسمانی مجنی علیه نیز لطمه وارد سازد. برعکس بازداشت غیر قانونی که مبتنی بر سلب آزادی شخص مجنی علیه در شرایط معینی است صدمه ای است معنوی و ارتباطی به آسیب به تمامیت جسمانی ندارد.

صدمات بدنی

به طور قطع مهمترین و سنگین ترین جرائمی که باعث صدمات جسمانی بدنی می شود صدماتی است که منتهی به مرگ مجنی علیه می گردد. قتل بر حسب این که عمدی یا شبیه عمدی یا خطاء محض یا به تسبیب و یا در جرائم ناشی از تخلفات رانندگی غیر عمدی نامیده شود مجازات آن متفاوت می باشد. همین اختلاف در مورد ضرب و جرح نیز جاری است.

به طور کلی قتل غیر عمدی، شبیه عمدی، خطای محض و یا به تسبیب یا صدمه غیر عمدی و ضرب و جرح شبیه عمد و خطای محض یا به تسبیب از نظر جزایی به غیر از اختلاف در نتیجه که موجب تفاوت در مجازات آنها می شود ماهیتاً وضع تقریباً مشابهی دارند به همین جهت صدمات بدنی به شرح زیر مورد بحث واقع می شوند.

قتل عمدی.

قطع عضو و ایراد ضرب و جرح عمدی.

قتل و صدمات بدنی غیر عمدی.

شرکت و معاونت در قتل و صدمات بدنی.

حقوق جزای اغلب کشورها موارد ترک فعلی را که ممکن است موجب صدمه بدنی حتی مرگ مجنی علیه گردد جرم دانسته است. این امر در فقه جزای اسلامی نیز مطرح است.

قتل عمدی در حقوق موضوعه

1- تعریف قتل عمدی

در ماده 205 قانون مجازات اسلامی، بدون این که از قتل عمدی تعریفی به عمل آمده باشد به ذکر مجازات آن اکتفا شده است. به موجب ماده مزبور قتل عمد برابر مواد این فصل (اوّل) موجب قصاص است ... و اولیاء دم می توانند با اذن ولی امر قاتل را با رعایت شرایط مذکور در فصول آتیه قصاص نمایند و ولی امر می تواند این امر را به رئیس قوه قضائیه یا دیگری تفویض نماید. سپس در ماده 206 قانون مزبور موارد قتل عمدی ذکر شده است.

قتل عمدی عبارت است از اخراج نفس و روح انسان به نحو عمد و عدوان به وسیله شخص دیگر. نظیر این تعریف را پروفسور گارو، دانشمند فرانسوی در کتاب شرح حقوق جزای فرانسه ذکر نموده است.

طبق این تعریف قتل عمدی سلب ارادی حیات است از شخصی به وسیله شخص دیگر بدون مجوز قانونی. ماده 295 قانون جزای فرانسه نیز قتل را ارتکاب آدم کشی عمدی توصیف نموده است.

به نظر می رسد تعریف زیر برای قتل عمدی با قتل در سیستم های مختلف حقوقی هماهنگ باشد: قتل عمدی، عبارت است از رفتار بدون مجوز قانونی عمدی و آگاهانه یک انسان به نحوی که منتهی به مرگ انسان دیگری شود.

در سیستم حقوق موضوعه ایران، طبق ماده 216 قانون مجازات اسلامی هرگاه کسی جراحتی به شخصی وارد کند و بعد از آن دیگری او را به قتل برساند قاتل همان دومی است اگر چه جراحت سابق به تنهایی موجب مرگ می گردید و اولی فقط محکوم به قصاص طرف یا دیه جراحتی است که وارد کرده مگر در مواردی که در قصاص جراحت خطر مرگ باشد که در این صورت فقط محکوم به دیه می باشد بعلاوه ماده 217 قانون مزبور مقرر می دارد: هرگاه جراحتی که نفر اول وارد کرده مجروح را در حکم مرده قرار داده و تنها آخرین رمق حیات در او باقی بماند و در این حال دیگری کاری را انجام دهد که به حیات او پایان بخشد اولی قصاص می شود و دومی تنها دیه جنایت بر مرده را می پردازد...

مسئولیت کیفری ناشی از خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جسمانی:

در مواردی که ترک فعل از وظایف قانونی یا قراردادی مرتکب نسبت به مجنی علیه معین نبوده و یا ترک فعل و یا عدم انجام فعل الزامی مسبوق و مرتبط به فعل مثبت نباشد عنصر مادی قتل عمدی منتفی و ممکن است، بی تفاوتی در قبال واقعه ای موجب مسئولیت های دیگری ناشی از انجام ندادن الزام قانونی از جمله موارد مشروحه زیر گردد:

عدم انجام وظیفه مأمورین در کمک به مصدومین و اشخاص در معرض خطر: بند 2 ماده واحده برای اشخاصی که قانوناً یا بنا به وظیفه، مکلف به کمک هستند ولی خودداری نمایند مجازات بیشتری قائل شده و مقرر می دارد: هرگاه کسانی که حسب قانون یا وظیفه مکلفند به اشخاص آسیب دیده و اشخاصی که در معرض خطر جانی قرار دارند کمک نمایند، از اقدام لازم و کمک به آنها خودداری کنند به حبس جنحه ای از شش ماه تا سه سال محکوم خواهند شد.

خودداری در جلوگیری از وقوع جرائم علیه تمامیت جسمانی در حقوق فرانسه: نظیر این الزام قانونی در ماده 63 قانون جزای سابق فرانسه نیز پیش بینی گردیده بود. به موجب ماده مزبور هر کس بتواند بدون این که خطری متوجه او یا اشخاص ثالث شود با اقدام فوری خود از وقوع عملی که عنوان جنایت دارد و یا جنحه ای که علیه تمامیت جسمانی شخص است جلوگیری کند و عمداً خودداری نماید به حبس از سه ماه تا پنج سال و به جریمه از 360 تا 15000 فرانک یا فقط به یکی از این دو مجازات محکوم می شد. در حال حاضر، برابر ماده 6-223 قانون جزای فرانسه مصوب 1992 خودداری عمدی در جلوگیری از جنایت یا جنحه علیه تمامیت جسمانی دیگری و یا خودداری عمدی از کمک به افراد در معرض خطر مستوجب 5 سال حبس و پانصد هزار فرانک جریمه است.

فهرست مطالب تحقیق

جرائم علیه تمامیت جسمانی

مقدمه - صدمات بدنی

مبحث اوّل: قتل عمدی

بخش اول - قتل نفس در شریعت اسلام

1- قتل نفس در ادیان مختلف

2- منابع و مآخذ قتل نفس از دیدگاه قرآن مجید

بخش دوم - قتل عمدی در حقوق موضوعه

1- تعریف قتل عمدی

2- ارکان قتل عمدی

اوّل- وجود شخص زنده

بند (الف)- حیات قبلی مجنی علیه

اولاً- وجوه اشتراک

ثانیاً- وجوه افتراق

بند (ب)- منتفی بودن خودکشی

اولاً- عواقب خودکشی و صدمات بدنی شخص

ثانیاً- قتل و صدمات بدنی با رضایت مجنی علیه

ثالثاً- نفی معاونت و شروع جرم در خودکشی

دوم- فعل مادی قتل عمدی

بند (الف)- فعل مثبت مادی

بند (ب)- ترک عمل

اولاً- مصادیق قتل عمدی از طریق ترک فعل

ثانیاً- مسئولیت کیفری ناشی از خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جسمانی

بند (ج)- عنصر مادی جرم از نظر فقه جزایی

رکن معنوی یا عمد و قصد در قتل عمدی

اول- قتل عمدی به معنی خاص

دوم- قتل عمدی با انجام فعل نوعا کشنده

سوم- قتل عمدی با فعل موثر نسبت به مجنی علیه معین

چهارم- تأثیر انگیزه، رضایت مجنی علیه و اشتباه در هویت مقتول در قتل عمدی

اولاً- انگیزه در ارتکاب قتل

ثانیاً- رضایت مقتول به سلب حیات

ب- کیفیت قصاص با عفو مجنی علیه قبل از مرگ

ثالثاً- اشتباه در هویت مجنی علیه

رابعاً- اشتباه در هدف

ج- رکن قانونی قتل عمدی

اول- احکام قصاص بر طبق قرآن مجید

اولاً- اختیار ولی دم بین طلب قصاص و عفو کلی یا قبول دیه

ثانیاً- مقابله با مجرم (یا مماثلث و مساوات در قصاص و تقاص مال)

ثالثاً- حکم امضایی قصاص و تکمیل آن با عفو ولی دم در اسلام

رابعاً- منع اسراف در کشتن

دوم- خصوصیات قصاص

اولاً- شخصی بودن قصاص

ثانیاً- لزوم مماثلث کامل میان جرم ارتکابی و کیفر قصاص

ثالثاً- ملازمه عمد و قصد با قصاص

رابعاً- تعدد اولیاء دم در قصاص

خامساً- کیفیت قصاص در رابطه با ولی دم صغیر یا مجنون

سادساً- عامل استیفای قصاص و وسیله آن

1- لزوم اجازه ولی مسلمین یا نماینده او در قصاص

2- لزوم اجازه ولی دم برای اجرای قصاص

سوم- شرایط اجرای قصاص

اولاً- شرایط قاتل

ثانیاً- شرایط مقتول

ثالثاً- موارد سقوط قصاص

رابعاً- موارد معافیت از مجازات و دیه

بخش سوم - اثبات قتل

1- اقرار

2- شهادت

3- قسامه

4- علم قاضی

فهرست منابع و مآخذ