مبانی نظری الگوی برنامه درسی فرهنگ ایثار و شهادت

در 85 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت docx

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت docx 

قسمتهایی از متن مبانی نظری و پیشینه

فرهنگ ایثار و شهادت

2-1. مفهوم شناسی ایثار و شهادت

در تلاش براى مفهوم شناسی ایثار و شهادت، عنایت به دو بعد این مفاهیم قابل توجه است :

ایثار و شهادت به عنوان دستاورد : وقتى از ایثار و شهادت به عنوان دستاورد یاد مى شود، آنچه حاصل مى شود و عینیت مى یابد، مورد نظر قرار مى گیرد. وجه دستاوردى، به یك پدیده مشخص ارجاع مى دهد. در ایثار، عملى را شامل مى شود كه ظهور یافته است و كسى از آن بهره مند شده است.

ایثار و شهادت به عنوان فرآیند : وقتى از ایثار و شهادت به عنوان فرایند یاد مى شود، فعالیتى مورد نظر است كه در زمان جریان دارد و با اعمال در ارتباط است. مفهوم ایثار و شهادت به عنوان فرآیند را مى توان این چنین تعریف كرد: فرآیند آگاهانه اهداى دارایى ارزشمند خویش به دیگرى بدون توقع دستاورد مقابل. ایثارگرى و شهادت طلبى براى نشان دادن این بعد مناسب تر است. وجه فرآیندی، جوشان و پویاست و دستاوردهایى را با خود به همراه دارد.

نسبت ایثار و شهادت، نسبتى طولى است. ایثار از حیث موضوعى داراى انواعى و از حیث مراتب داراى سطوحى است. ایثار داراى موارد متنوع است؛ اما شهادت از یگانگى برخوردار است. شهادت، مرتبه عالى ایثار است. با این نوع نگاه به نسبت ایثار و شهادت، مى توان گفت كه در بطن واژه ایثار، بیشتر مفهوم فرایندى و در بطن واژه شهادت، بیشتر مفهوم دستاوردى دیده مى شود.

وقتى كه از ایثار سخن به میان مى آید، مى توان بر اساس دو جنبه آن، یعنى «مخاطب» و «سطح» به تشریح دقیق تر موضوع اقدام كرد. ایثار حكایت از عملى دارد كه در ارتباط با مخاطبى ظهور مى یابد. این مخاطب از حیث فاصله واقعى و ذهنى مى تواند نزدیك یا دور باشد. منظور از مخاطب نزدیك، مخاطب واقعى و عینى است. ایثار براى اشخاصى از خانواده، در این گروه قرار مى گیرد. منظور از مخاطب دور، مخاطبى است كه انتزاعى است. ایثار براى خداوند از این نوع است.

ایثار از حیث سطح نیز داراى مراتبى است. در بالاترین سطح ایثار، شهادت قرار مى گیرد كه با اهداى هستى معنى مى یابد. مفهوم شهادت داراى بار ارزشى ویژه ای است که با خود، یگانه بودن، قداست و رشد را نشان می دهد و از چنان ارزش والایی برخوردار است که بر هر عملی نتوان آن را اطلاق کرد. این سطح عالى در بردارنده سطوح دیگر نیز است. سطوح دیگر ایثار شامل دو جنبه مادی و معنوی است (موسی پور، 1391).

2-2. فرهنگ ایثار و شهادت در پرتو قرآن

آیات فراوانی از قرآن كریم به ایثار و شهادت اختصاص دارد که در این قسمت به برخی از آن ها اشاره می شود :

1. «وَ لا تَحسَبَّنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللهِ اَمواتاً بَل اَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقونَ» (آل عمران: 169)

گمان نكنید کسانی كه در راه خدا كشته شده اند مرده اند، بلكه آنان زنده اند و نزد پروردگارشان روزی می خورند.

2. «وَ لا تَقُولُوا لِمَن یُقتَلُ فی سَبیلِ اللّهِ أَمواتٌ بَل اَحیاءٌ وَلكِن لا تَشعُرُون» (بقره: 154)

به كسانی كه در راه خدا كشته می شوند، مرده نگویید، بلكه آنان زنده اند، ولی شما درك نمی كنید.

3. «وَ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللهِ فَلَن یُضِلَّ اَعمالَهُم سَیَهدیهِم وَ یُصلِحُ بالَهُم وَ یُدخِلُهُمُ الجَنَّه عَرَّفَها لَهم» (محمد : 6 ـ 4)

و آنان که در راه خدا کشته شدند، هرگز اعمالشان را ضایع نمی گرداند، آنها را هدایت کرده و امورشان را اصلاح می فرماید و در بهشتی که قبلاً به آنان شناسانده، وارد خواهد کرد.

4. «وَ مَن یُقاتِل فی سَبیلِ اللهِ فَیُقتَل اَو یَغلِب فَسوفَ نُؤتیهِ اَجرًا عظیماً» (نساء :74)

و هرکس در جهاد در راه خدا کشته شود و یا فاتح گردد پاداش بزرگی به او اعطا خواهیم کرد.

5. «اِنَّ اللّهَ اشتَری مِنَ المُؤمِنینَ اَنفُسَهُم وَ اَموالَهُم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ اللّهِ فَیَقتُلُونَ وَ یُقْتَلُون» (توبه: 111)

خداوند خریدار اموال و جان های كسانی است كه در راه خدا می جنگند، می كشند و كشته می شوند و پاداش بهشت از خداوند می گیرند.

6. «وَ یُؤثِرُونَ عَلی اَنفُسِهِم وَ لَوكانَ بِهِم خَصاصَهٌ» (حشر: 9)

و هرچند در خودشان احتیاجی مبرم باشد، آنها را بر خودشان مقدم می دارند.

7. «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسكیناً وَ یَتیماً وَ اَسیراً، اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ اللّه لا نُریدُ مِنکُم جَزاءً وَ لا شُکُوراً» (انسان: 9 ـ 8)

غذای خویش را با آن كه آن را دوست دارند، به مسكین و یتیم و اسیر می خورانند، می گویند ما برای رضای خدا به شما طعام می دهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسی نمی خواهیم.

8 . «فَاُولئِکَ مَعَ الَّذینَ اَنعَمَ اللهُ عَلَیهِم مِنَ النَّبینَ وَالصِّدِّیقینَ وَالشُّهداء وَالصّالِحین» (نساء :69)

آنان با کسانی هستند که خدا بر آنان عنایت کرده است از پیامبران و صدیقین و شهدا و نیکوکاران.

9. «لَن تَنالُوا البِرَّ حَتّی تُنفِقُوا مِمّا تُحِبُّون» (آل عمران: 92)

هرگز به نیکوکاری نخواهید رسید، مگر از آنچه دوست دارید انفاق کنید.

10. «مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللّهَ عَلَیهِ فَمِنهُم مَن قَضی نَحبَه وَ مِنهُم مَن یَنتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبدیلاً» (احزاب: 23)

در میان مؤمنان کسانی هستند که بر سر عهدی که با خدا بسته اند، صادقانه ایستادند. بعضی پیمان خود را به آخر بردند و به شهادت رسیدند و بعضی دیگر در انتظارند و هرگز تغییری در عهد و پیمان خود ندارند.

11. «لا یَستَوِی القاعِدُونَ مِنَ المُؤمِنینَ غَیرُ اُلِی الضَّرَرَ وَ المُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللّهِ بِاَموالِهِم وَ اَنفُسِهِم فَضَّلَ اللّهُ المُجاهِدینَ بِاَموالِهِم وَ اَنفُسِهِم عَلَی القاعِدینَ دَرَجَهً وَ کُلاًّ وَعَدَ اللّهُ الحُسنی وَ فَضَّلَ اللّهُ المُجاهِدینَ عَلَی القاعِدینَ اَجراً عَظیماً» (نساء: 95)

مؤمنان خانه نشین که زیان دیده نیستند با آن مجاهدانی که با مال و جان خود در راه خدا جهاد می کنند، یکسان نمی باشند. خداوند کسانی را که با مال و جان خود جهاد می کنند، به درجه ای بر خانه نشینان مزیت بخشیده و همه را خدا وعده نیکو داده، ولی مجاهدان را بر خانه نشینان به پاداشی بزرگ، برتری بخشیده است.

12. «وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَشرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالعِبَادِ» (بقره : 207)

و از میان مردم كسى است كه جان خود را براى طلب خشنودى خدا مى‏فروشد و خدا نسبت به این بندگان مهربان است.

....

2-4. تولید کنندگان گفتمان فرهنگ ایثار و شهادت در جمهوری اسلامی ایران

بدون شک در تاریخ پر فراز و فرود انقلاب اسلامی ایران، افراد، اندیشه ها و اقشار مختلف مردم در تولید و معرفی گفتمان فرهنگ ایثار و شهادت نقش ایفا کرده اند، اما شاید نام همه آن ها خواسته یا نا خواسته به نام این سه تولید کننده اصلی (امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری (مدظله)، شهید مطهری) گره خورده باشد.

2-4-1. فرهنگ ایثار و شهادت در کلام امام خمینی (ره)

امام (ره) مفاهیم متعددی از فرهنگ ایثار و شهادت را ارائه کرده است که همه این مفاهیم، حکایت از اتصال این فرهنگ به ذات باری تعالی است و در همه این مفاهیم معنویت و اخلاص موج می زند و علاوه بر اتصال به مبدأ خالق هستی، ارتباط آن ها با ائمه اطهار (ع) و مخصوصاً حوادث عاشورا و کربلا کاملاً بارز و مشخص است.

2-4-1-1. ایثار و شهادت، سعادت است

امام خمینی (ره) ایثار و شهادت را برای انسان سعادت می داند. ایشان در همین زمینه می فرمایند :

ایثار و شهادت برای مؤمن سعادت است. جوان های ما ایثار و شهادت را سعادت می دانند و این رمز پیروزی است. آنها که مادی هستند، هرگز ایثار و شهادت را نمی خواهند ولی جوانان ما ایثار و شهادت را سعادت خودشان می دانند. به این ترتیب امام (ره) ایثار و شهادت را سعادت و افتخار امت اسلام معرفی می کند (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1375: 19).

2-4-1-2. ایثار و شهادت به منزله عزت است

در این دل های شب با خدای تبارك و تعالی مناجات کنید و از خدا بخواهید که شما را توفیق ایثار و شهادت بدهد. ایثار و شهادت، عزت شماست. ایشان در این باره اضافه می کند : برادران و خواهران من، مصمم باشید و از شهادت نترسید، زیرا شهادت عزت ابدی است، حیات ابدی است. آنهایی باید از شهادت بترسند که مردن را تمام می دانند و انسان را فانی (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1375: 18).

2-4-1-3. ایثار و شهادت، حیات جاودانی است

امام خمینی(ره) در این زمینه می فرمایند :

ما ایثار و شهادت را برای خودمان حیات می دانیم. مکتب اسلام این طور است. این مکتب اسلام است که ایثار و شهادت را زندگی می داند. این مکتب اسلام است که این بچه را پیش من می نشاند و ما از حلقوم او می شنویم که ما برای ایثار و شهادت حاضریم. به نظر امام (ره) کسی که ایثار و شهادت را برای خودش زندگی و حیات ابدی دانست، در مقابل غیر می ایستد و آخر نفس را می کشد و شهادت طلب می کند (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1375: 19).

2-4-1-4. ایثار و شهادت، میراث اولیاء است

امام (ره) از ایثار و شهادت به عنوان میراث اولیاء یاد کرده و می فرمایند :

بدخواهان ما گمان نکنند که جوان های ما از ایثار و شهادت باکی دارند، ایثار و شهادت ارثی است که از اولیای ما به ما می رسد. به نظر ایشان، ایثار و شهادت ارثی است که از موالیان ما که حیات را عقیده و جهاد می دانستند و در راه مکتب پر افتخار اسلام با خون خود و جوانان عزیز خود از آن پاسداری می کردند، به ملت ما رسیده است و عزت و شرف و ارزش های انسانی، گوهرهای گران بهایی هستند که اسلاف صالح این مکتب، عمر خود و یاران خود را در راه حراست و نگهبانی از آن صرف نمودند (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1375: 20).

2-4-1-5. ایثار و شهادت، آزادی روح است

ایشان از ایثار و شهادت، به آزادی روح تعبیر کرده و می فرمایند :

ما چه نگرانی داشته باشیم؟ ما که اگر شهید بشویم قید و بند دنیا را از روح برداشته ایم و به ملکوت اعلی و به جوار حق تعالی رسیده ایم چرا نگران باشیم؟ مگر شهادت هم نگرانی دارد؟ ما دوستانمان که شهید شده اند در جوار رحمت حق هستند، چرا برای این ها دلتنگ باشیم، دلتنگ باشیم که از یک قید و بندی خارج شده اند و به یک فضای وسیع و در تحت رحمت حق تعالی واقع شده اند (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1375: 23).

2-4-1-6. ایثار و شهادت، عامل پیروزی است

حضرت امام (ره) پیروزی اسلام را نتیجه ایثار و شهادت در راه خدا می دانند و می فرمایند :

ایثار و شهادت است که موجب پیروزی اسلام می شود. از اول اسلام با ایثار و شهادت پیش برده، حالا هم می بینید که جوان های ما شهادت را می خواهند. این حس جلو آمدن برای اسلام و شهادت بود که ما را به پیروزی رساند (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1375: 20).

...

فهرست مطالب:

فرهنگ ایثار و شهادت

2-1. مفهوم شناسی ایثار و شهادت

2-2. فرهنگ ایثار و شهادت در پرتو قرآن

2-3. فرهنگ ایثار و شهادت از منظر ائمه اطهار (ع)

2-4. تولید کنندگان گفتمان فرهنگ ایثار و شهادت در جمهوری اسلامی ایران

2-4-1. فرهنگ ایثار و شهادت در کلام امام خمینی (ره)

2-4-2. فرهنگ ایثار و شهادت در اندیشه مقام معظم رهبری (مد ظله)

2-4-3. فرهنگ ایثار و شهادت از نگاه استاد شهید مطهری

2-5. کارکردهای فرهنگ ایثار و شهادت

2-6. جلوه های فرهنگ ایثار و شهادت در ایران

2-7. نقش فرهنگ ایثار و شهادت در تقویت امنیت ملی

2-8 . الگوی برنامه درسی با رویکرد فرهنگ ایثار و شهادت

2-9. روش های تربیتی تعمیق فرهنگ ایثار و شهادت در دانش آموزان

2-10. جایگاه آموزش متوسطه در نظام تعلیم و تربیت

2-11. اهمیت دوره متوسطه

2-12. ابعاد روانشناختی آموزش متوسطه

2-13. ابعاد جامعه شناختی آموزش متوسطه

2-14. جایگاه نظام اعتقادی و ارزشی جامعه در تعیین اهداف

2-15. اصول تعیین اهداف

2-16. هدف در آموزش و پرورش

2-17. اهداف مصوب دوره متوسطه

پیشینه پژوهش

2-18. پیشینه در داخل کشور

2-19. پیشینه در خارج از ایران

منابع فارسی

1. قرآن کریم

2. نهج البلاغه

ب) منابع انگلیسی