مبانی نظری و پیشینه پژوهش ارزشیابی آموزشی

معرفی مبانی نظری و پیشینه پژوهش فصل دوم پایان نامه بررسی ارزشیابی آموزشی

بخشهایی از متن مبانی نظری

تاریخچه ارزشیابی

ارزشیابی به شیوه جدید آن حاصل تلاش هایی است که مخصوصاً در آمریکا برای بهسازی فرایند آموزشی دوره های دبیرستان انجام شد. ارزیابی تقریباً هم زمان با مدیریت علمی متداول گردید و دست اندرکاران آموزش و پرورش برآن شدند تا این اصول را در جهت پیشبرد برنامه های آموزشی به کار گیرند.

ارزشیابی آموزشی یک رشته تخصصی در کنار و متأثر از رشته های سنجش و اندازه گیری، پژوهش و آمار رشد و گسترش یافته است. اگرچه می توان در زمینه انجام عمل ارزشیابی از فعالیت های آموزشی در گذشته های نسبتاً دور نیز برگه های به دست آورد، ولی تلاش های رسمی ارزشیابی آموزشی با فعالیت های رالف تایلر در سال های 1940 میلادی شکل گرفت. به دنبال تلاش های تایلر، تعاریف و الگوهای مختلفی برای انجام عمل ارزشیابی ارائه گردید. بحث و مجادله در زمینه درک و پذیرش ارزشیابی آموزشی در سال های اواخر 1960 میلادی سرانجام به قبول ارزشیابی آموزشی به عنوان یک حوزه مستقل و تخصصی منجر گردید. ارزشیابی آموزشی به عنوان جوان ترین شاخه علمی حوزه تخصص علوم تربیتی در نیم قرن اخیر رشد یافته است. این حوزه که در حال حاضر سال های بزرگسالی را طی می کند، در دهه 1340 ه. ش (1960) به دوران بلوغ رسید. سال های نوجوانی را در دهه 1350 (1970) با رشدی قابل ملاحظه طی کرد و به دوران پختگی رسید...

ضرورت ارزشیابی

ارزشیابی آموزشی جزء جدایی ناپذیر فرایند آموزش است و انجام آن در مراحل مختلف از طراحی و اجرا و پس ازآن ضروری است. قرار دادن بخشی از فرایند آموزشی به ارزشیابی نشان دهنده مهارت در طراحی آموزشی است. هر برنامه آموزشی می بایست از ابتدا شامل یک ساز و کار مناسب ارزشیابی باشد.

مفید بودن ارزشیابی آموزش در مطالعات گزارش شده بسیاری از نویسندگان اثبات شده است. آموزش دهندگان در همه رشته ها باید برنامه ارزشیابی آموزش را تدوین نمایند.

موفقیت یک برنامه آموزشی به عوامل متعدد از جمله: سازمان، وسیله و تسهیلات، روش و بالاخره نظام آموزشی مطلوب بستگی دارد. برای تعیین نتیجه اجرای یک برنامه آموزشی لازم است عملکرد های آن مورد ارزیابی قرار گیرد، تا بتوان انحراف احتمالی از هدف های برنامه را کشف و تصحیح نمود. از نظر

اقتصادی نیز لازم است بیلان برنامه های آموزشی تنظیم شود تا از انجام هزینه های بی نتیجه جلوگیری گردد و مدیران را برای سرمایه گذاری در این راه تشویق نماید.

در بحث ضرورت ارزشیابی دوره های آموزشی این سؤال مطرح می گردد: چرا آموزش باید ارزشیابی شود؟ آموزش باید ارزشیابی شود تا این که:

• تعیین کند آموزش تا چه اندازه به اهدافش دست یافته است، برای مثال دانش، مهارت ها، و تغییر در ارزش ها ایجاد شده.
• برای بهبود برنامه ریزی و اجرای برنامه آموزشی مورد ارزشیابی.

محاسبه هزینه آموزش

مدیران منابع انسانی معمولاً قادر هستند هزینه های یک برنامه آموزشی را ثبت کنند. هنگام محاسبه هزینه ها باید دقت شود کلیه هزینه های غیر مستقیم از جمله استفاده از زمان کارکنان، مواد موجود، تجهیزات، کلاس درس و غیره، فراموش نشود. استفاده از واژه تمام هزینه که اغلب اوقات به کار می رود به معنی تعیین هزینه برنامه آموزش شامل هزینه های مستقیم و غیر مستقیم است. که نمونه هایی از آن عبارتند از:

• هزینه برگزاری دوره، تجزیه و تحلیل نیازها، نوشتن، نشان دادن، تست اعتبار بخشی و ابزار ارزشیابی.
• حقوق و دستمزد نیروی انسانی، مدیریت و کارکنان در گیر در طراحی و برگزاری دوره.
• حقوق و دستمزد فراگیران.
• دستمزد کارکنان موقت یا پیمان اجرت بگیر برای حفظ بهره وری و یا خدمات رسانی منظم در مدت زمان نبود کارکنان به لحاظ اعزام به آموزش.
• کاهش در آمد در موقعی که کارکنان درگیر فعالیت های آموزشی هستند.
• تجهیزات و تسهیلات سخت افزاری و نرم افزاری و غیره.

فهرست مطالب مبانی نظری

ارزشیابی آموزشی

مفهوم شناسی ارزشیابی آموزشی

تاریخچه ارزشیابی

ضرورت ارزشیابی

ارزشیابی و برنامه ریزی

موانع اثربخشی دوره های آموزشی

عوامل مؤثر بر اثربخشی آموزش کارکنان

مبانی نظری رویکردهای ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی

رویکرد ارزیابی مبتنی بر هدف

رویکرد فارغ از هدف

رویکرد محکمه قضایی

رویکرد مرور حرفه ای

رویکرد ارزشیابی واکنشی

رویکرد سیستمی

الگوهای ارزیابی اثربخشی آموزش

الگوی ارزیابی اثربخشی کرک پاتریک

سطوح چهارگانه ارزیابی کرک پاتریک

سطح اول: ارزیابی واکنش

سطح دوم: ارزیابی یادگیری

سطح سوم: ارزیابی رفتار

سطح چهارم: ارزیابی نتایج

2-5-2 ) الگوی ارزشیابی سیپ

مراحل ارزشیابی براساس الگوی سیپ

سطوح ارزشیابی سیپ

عناصر کلیدی مدل ارزشیابی سیپ و روابط عناصر برنامه

ارتباط ارزیابی چهارگانه سیپ با ارزیابی مرحله ای و ارزیابی تراکمی

مدل انتقالی

تیپولوژی مدل انتقالی

ویژگی های فردی

ویژگی های آموزشی

ویژگی های سازمانی

مدل ارزشیابی اثربخشی سودمندی (بازگشت سرمایه)

مراحل ارزشیابی بر اساس مدل بازگشت سرمایه

مرحله اول: ارزشیابی برنامه ریزی

مرحله دوم: جمع آوری داده ها

مرحله سوم: تحلیل داده

مراحل جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها برای محاسبه بازگشت سرمایه

مقایسه ارزش اثرات با هزینه های رخ داده

سطوح ارزیابی برای تعیین بازگشت سرمایه آموزش

الگوی ارزاشیابی IPOO

گام های فرایند ارزشیابی در مدل IPOO

عناصر و مراحل مدل IPOO

مقایسه الگوهای ارزیابی مبتنی بر هدف و مبتنی بر سیستم

الگوی پیشنهادی ارزیابی اثربخشی آموزش برای بانک رفاه کارگران

معرفی جامع الگوی انتقال یادگیری

ادبیات مربوط به انتقال یادگیری

ارزیابی اثربخشی آموزش بر اساس میزان انتقال آموخته ها در محیط کار

اثربخشی آموزش

شاخص های فاکتور محیط در الگوی انتقالی

شاخص های فاکتور ویژگی مشارکت کنندگان در دوره براساس الگوی انتقالی

شاخص های فاکتور طراحی دوره آموزشی بر اساس الگوی انتقالی

سؤال های مربوط به شاخص های الگو

پیشینه تحقیق

2-7-1) تحقیقات انجام شده در ایران

2-7-2) تحقیقات انجام شده در خارج از کشور

منابع داخلی

منابع خارجی