مقاله مبحث ایراد و آثار آن در آیین دادرسی مدنی

معرفی مقاله تحقیقاتی بررسی مبحث ایراد و آثار آن بر دادرسی در آیین دادرسی مدنی

بخشهایی از متن مقاله

مبحث ایرادات از مهمترین مباحث آیین دادرسی مدنی است که فصل مستقل و مواد متعددی از قانون آیین دادرسی مدنی سابق و فعلی در خصوص آن تدوین گردیده است. این مبحث در محاکم و دادگاههای دادگستری و سایر مراجع قضایی و اداری نیز دارای جایگاه ویژه ای است و همواره مورد توجه قضات، وکلای دادگستری و اصحاب دعوا بوده است. همچنین علمای حقوق نیز در تقریرات و تألیفات خود به طور مرتب فصلی برای این موضوع تخصیص داده اند و در واحدهای درسی دانشکده های حقوق و در ضمن درس آیین دادرسی مدنی نیز مورد تدریس قرار گرفته است.

با این حال و علیرغم اینکه این موضوع مرتباً در تمامی جنبه های علمی و عملی حقوق مورد توجه حقوقدانان قرار داشته، باز هم پرداختن به این مبحث و مسائل آن و یافتن پاسخی مناسب برای مسائل و ابهامات مربوطه بسیار لازم و ضروری می نماید...

ایرادات به عنوان یکی از مهمترین ابزار دفاعی خوانده همیشه مورد توجه قرار داشته و بسیاری از آراء صادره بر اساس و مبنای ایرادات شکل گرفته اند. شناسایی ابزار مزبور کاملاً ضروری و مفید فایده است زیرا بسیاری از ایرادات به طور پراکنده در مواد مختلف قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی و همچنین سایر قوانین و مقررات وجود دارند که برخی از آنها تاکنون مورد توجه قرار نگرفته اند. علیهذا لازم است که با بررسی قوانین مختلف هر یک از ایرادات موجود مورد شناسایی و بررسی مستقل قرار گرفته و آثار و احکام آنها به طور مفصل بیان شوند. این هدف در مقاله فعلی مورد نظر بود و اگر چه شاید به نتیجه مطلوب منتهی نگردید ولی امید که راهگشای راهی به سوی این منظور باشد.

ایراد چیست؟

در هیچ یک از قوانین آیین دادرسی مدنی که تاکنون تدوین و تصویب گردیده، تعریف صریح و دقیقی از ایراد ارائه نشده است و قانونگذار صرفاً به ذکر مصادیق ایراد در قوانین مربوط، پرداخته است بر اساس همین مصادیق، حقوقدانان تعاریفی از ایراد ارائه نموده اند که برخی از تعاریف مزبور و نواقص آنها به طور مختصر مورد بررسی قرار می گیرد:

1- ایرادات و موانع، مسائل مورد اختلافی هستند که از دعاوی اصلی ناشی شده و مشکلاتی ایجاد می کنند که مانند سدی جلوی جریان دادرسی را گرفته، آن را متوقف ساخته، سبب اطاله کار می شوند و پس از رفع موانع و ایرادات، جریان عادی به صورت عادی به پیش می رود.

تعریف فوق به طور صریح و دقیق بیانگر تمامی عناصر ایراد نیست و اشکال وارد بر آن این است که ایراد صرفاً موجب توقف موقت کار و اطاله دادرسی نمی شود. در بسیاری از موارد ایراد ممکن است موجب توقف کامل جریان رسیدگی شود.

2- ایراد عبارت است از وسیله ای که خوانده، معمولاً، در جهت ایجاد مانع، موقتی یا دائمی، بر جریان رسیدگی به دعوای مطروحه و یا بر شکل گیری مبارزه در اصل و ماهیت حق مورد ادعا به منظور بازداشتن موقت یا دائم خواهان از پیروزی به کار گیرد.

نقصی که در تعریف فوق مشاهده می شود این است که ایراد، وسیله دفاع خوانده نیست. ایراد مشکل قانونی دعواست، که هرگاه توسط خوانده مطرح شود، شکل دفاع به خود می گیرد و در مواردی که توسط خوانده و یا قاضی محکمه طرح شود، مشمول تعریف فوق نمی شود. بنابراین تمامی ایرادات وسیله دفاع خوانده محسوب نمی شوند و تعریف فوق از این حیث ناقص است.

3- اشکالات مخصوص و منصوص در قانون که به دعوا، از طرف مدعی یا مدعی علیه و یا رأساً به حکم قانون متوجه شود.

تعریف اخیر، از تعاریف سابق دقیقتر و کاملتر است و با استفاده از آن و به شکل خلاصه تر می توان ایراد را اینچنین تعریف نمود: ایراد عبارت است از اشکال قانونی وارد بر دعوا که در صورت مطرح شدن، مانع رسیدگی به دعوا به شکل موقت یا دائم می گردد.

آثار طرح ایراد

طرح ایراد توسط اصحاب دعوا، فی النفسه دارای آثاری است و تکالیفی را برای محاکم در تعیین نحوه رسیدگی ایجاد می نماید که حسب مورد اینکه ایراد در جلسه اول دادرسی و یا در جلسات بعدی طرح شده باشد، آثار متفاوتی را در پی خواهد داشت. ذیلاً آثار طرح ایراد در جلسه اول و جلسات بعد از جلسه اول مورد بررسی قرار می گیرد:

اول - طرح ایراد تا پایان جلسه اول دادرسی:

آنچنانکه از مواد 87، 88 و 90 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی بر می آید این است که هر گاه طرح ایرادات تا پایان جلسه اول دادرسی بعمل آید، دادگاه مکلف است قبل از ورود در ماهیت دعوا، نسبت به ایرادات وارده اتخاذ تصمیم نماید، بنابراین هر گاه ایراد را وارد تشخیص دهد، اساساً وارد رسیدگی ماهوی نمی شود، اما هر گاه ایراد را مردود بداند، موظف است ضمن بیان این مطلب در مقدمات رأی، وارد ماهیت دعوا شده و رسیدگی نماید، واضح است با توجه به تکلیف دادگاه در خصوص رسیدگی و اخذ تصمیم در خصوص ایرادات، عدم تصمیم قاضی مربوطه در خصوص ایرادات مطروحه ، ممکن است تخلف انتظامی محسوب گردد و یا حتی از موجبات تعقیب وی در دادسرای انتظامی قضات قرار گیرد.

دوم - طرح ایراد پس از پایان جلسه اول دادرسی:

مشخص است که هرگاه اصحاب دعوا تا پایان جلسه اول دادرسی هیچگونه ایرادی نسبت به دعوا طرح ننمایند، دادگاه مربوطه وارد رسیدگی ماهیتی به دعوای مطروحه شده و رسیدگی خود را تا صدور رأی ادامه خواهد داد. ...

فهرست مطالب مقاله

ایراد و آثار آن بر دادرسی

فصل اول - کلیات

بخش اول - مقدمه

بخش دوم - تعریف ایراد و انواع آن

بند اول - ایراد چیست

بند دوم - انواع ایراد

بند سوم - تفکیک ایراد از دفاع ماهوی

بخش سوم - احکام کلی راجع به ایرادات

بند اول - چه کسی می تواند ایراد را مطرح نماید

بند دوم - ایراد در کدامیک از مقاطع و مراحل دادرسی قابل طرح است

بند سوم - آثار طرح ایراد

بند چهارم - اثر پذیرش و رد ایراد

فصل دوم - انواع ایرادات و احکام مربوطه

بخش اول - مقدمه

بخش دوم - ایراد عدم صلاحیت

بخش سوم - ایراد عدم صلاحیت ذاتی

بخش چهارم - ایراد عدم صلاحیت نسبی

بخش پنجم - ایراد عدم صلاحیت شخصی

بخش ششم - ایراد امر مطروحه

بخش هفتم - ایراد دعوای مرتبط

بخش هشتم - ایراد عدم اهلیت

بخش نهم - ایراد عدم توجه دعوا

بخش دهم - ایراد عدم سمت

بخش یازدهم - ایراد امر مختومه

بخش دوازدهم - ایراد عدم اثر قانونی دعوا

بخش سیزدهم - ایراد عدم مشروعیت

بخش چهاردهم - ایراد عدم جزمیت

بخش پانزدهم - ایراد عدم ذی نفعی

بخش شانزدهم - ایراد مرور زمان

بخش هفدهم - ایراد رد دادرس

بخش هیجدهم - ایراد عدم رعایت شرایط قانونی دادخواست

بند اول - لزوم پرداخت هزینه دادرسی

بند دوم - لزوم الصاق تمبر اوراق پیوست دادخواست

بند سوم - لزوم برابر با اصل کردن اوراق پیوست دادخواست

بند چهارم - لزوم الصاق تمبر وکالتی بر روی وکالتنامه های وکلای دادگستری

بند پنجم - سایر نواقص مربوط به دادخواست

بخش نوزدهم - ایراد تفکیک دعوا

بخش بیستم - ایراد اناطه

بخش بیست و یکم - اعتراض (ایراد) به بهای خواسته

بخش بیست و دوم - سایر ایرادات

بخش بیست و سوم - نتیجه

منابع و ماخذ