تحقیق تزئینات و نقوش مسجد جامع یزد

تحقیق حاضر به بررسی نقوش و تزئینات مسجد جامع یزد پرداخته است. فصول این تحقیق بصورت کلی شامل فصل اول: مسجد در معماری ایران، عملکردهای مساجد مختلف، خصوصیات فضاهای کالبدی مسجد، فصل دوم: مسجد جامع بزرگ یزد، مسجد جامع قدیم، مسجد جامع نو، فصل سوم: تزیین در معماری، انواع تزئینات، تأثیر رنگ در تزیین معماری، مفهوم نقوش، فصل چهارم: مصالح تزئینات در مسجد جامع یزد می باشد. تحقیق فاقد منابع است.

معرفی و بخشهایی از متن تحقیق

مطالب این تحقیق با عنوان بررسی تزئینات و نقوش مسجد جامع یزد گردآوری شده و سعی بر آن بوده تا جایی که متون تاریخی باقیمانده و منابع و سوابق تاریخی مسجد جامع یزد اجازه داده است به ذکر توضیحاتی راجع به مصالح و کتیبه ها و تاریخ بنای آن و تغییرات ایجاد شده بر آن در طول سالیان، بپردازیم. اگر چه نقوش شکل گرفته بر آن به طور عموم در تمام بناهای اسلامی ایران به چشم می خورد ولی خالی از لطف نبود که به بررسی تزئینات این مجموعه بپردازیم زیرا مجموعه بنای مسجد جامع یزد در شهری است که دارای بافت سنتی دست نخورده ای نسبت به بناهای شهرهای دیگر است، با این حال بناهای باستانی و اسلامی ایران همگی دارای لطف خاص خودشان هستند که معماران تلاشگر و هنرمند با اطلاعات و دانش معماری بالا به تأسیس بناها همت گمارده اند.

در تاریخ اسلام، مسجد در رأس توجه مردم، به ویژه هنرمندان معتقد به مبانی دینی قرار داشته است. در دوره هایی که اثری ازپیشرفتهای علمی و صنعتی در هیچ کجای عالم دیده نمی شود، برجسته ترین آثار معماری جهان، از میان مساجد بزرگ در جای جای سرزمنیهای اسلامی بر جای مانده است، اگر چه به علل گوناگون، بویژه هجوم ارتشهای متجاوز بیگانه به کشورهای اسلامی بسیاری از ابنیه مهم و مساجد تاریخی دچار تخریب و ویرانی شده و آثار مهم مکتوب و میراث فرهنگی مسلمین که دستخوش غارت و آتش سوزی در کتابخانه های مهم جهان اسلام شده است، ما را از گنجینه های مهمی محروم کرده است، با این حال آنچه بر جای مانده، خود دریچه ای است برای شناخت عظمت معماری به کار رفته در بنای مساجد بزرگ تاریخی، بویژه آن که در معماری و کاشیکاری بناها، مظاهر معنوی و مفاهیم والای مذهبی چه در انتخاب رنگ و چه در انتخاب شکل و فرم بسیار ماهرانه تلفیق شده اند، و فضایی به وجود آورده است که انسان شیفته معنویت را بسوی خود می خواند.

مسجد جامع (جمعه) بزرگ یزد

یکی از مساجد بزرگ جامع ایران و درخشان ترین بنای شهر یزد مسجد جامع آن است.

بنایی است قدیم و بسیار فاخر و جمیل. درخشندگی کاشیها، بلندی منارها، زیبایی گچکاری، گشادگی صحن، خوابیدگی و بالاخره شبستان زمستانی وسیع هر یک عنصری و عاملی از بزرگی، زیبایی، هنرمندی این یادگار ارجمند و دست پروده هزار ساله یزد است.

وصف معماری و هنر ساختمانی آن را محمد کریم پیرنیا در یادداشتهای راهنماوار مربوط به آن شهر چنین کرده است:

ایوان بزرگ و غرفه ها و گوشوارها و بزوارها و رواقها و طبنی های آن همه در حد زیبایی است و معماری با شکوه پارتی را با همه جلال و احتشام و نغزی و ریزه کاریش به یاد می آورد. ...

مصالح تزئینات در مسجد جامع یزد

احداث مسجد جامع یزد در چند مرحله صورت گرفته است. در دوره اول، (724-728) ه.ق بنای گنبد و سردر ورودی و شالوده های ایوان مقصوره ساخته شده است. در دوره دوم (پس از 735) ایوان و همچنین بعضی پوششهای تزئینی تکمیل گردیده، در دوره سوم (765-777) ه.ق شبستان جنوبی، دهلیز و رواقهای متصل به گنبد خانه همراه با نمای صحن و بنای مجرد سردر ورودی و پوشش تزئینی آن ( که اکنون بیشترین بخش آن از میان رفته است) و در دوره چهارم (809-819) ه.ق بنای شبستان شمالی، دهلیز و رواقهای ارتباطی آن، کتیبه ایوان و صحن و بعضی پوششهای تزئینی ساخته شده است.

درون گنبد با طرح هندسی هزار باف تماشایی تزئین شده است. همچنین طرح کوکبی شامل ستاره هایی هفت پر است که با رنگ آبی روشن و سفید روی یک زمینه نخودی اجرا گردیده است و پوشش روی گنبد از یک طرح مکرر شامل نقوش لوزیهای داخل یکدیگر، و از کاشی است. ...