پایان نامه بررسی راهکارهای حقوقی توسعه بانکداری اسلامی

چکیده

سیستم بانکی به منزله نبض تپنده در اقتصاد هر کشور است و درست به همین علت است که نارساییها و نواقص موجود در این نظام مستقیما بر بخش های عمده اقتصادی تاثیر می گذارد. نظام بانکداری کنونی در ایران از جهت وفق با مقررات بین المللی دارای مشکلات فراوانی است. در حقیقت؛ طراحان نظام بانکی جدید در ایران، با ایجاد قراردادهای ترکیبی جدید اقدام به شبیه سازی نظام بهره نموده اند که این خود، آفات زیادی را برای نظام اقتصادی و بانکی کشور به ارمغان آورده است. نکته مهم در بررسی مشکلات نظام بانکداری کنونی کشور این است که بدانیم منبع تئوری نظام بانکداری فعلی، قانون بانکداری بدون ربا مصوب سال 1362 می باشد و این قانون به هیچ وجه نتیجه نگاه فلسفی به احکام اقتصادی اسلام نیست. علاوه بر آن چالشهای دیگری نیز در این رابطه وجود دارند که بعضی از آنها مشکلات اجرایی هستند که ناشی از بد عمل کردن نظام اجرایی بانکداری کشور است و برخی دیگر نیز ربطی به بانکداری اسلامی ندارد و کما بیش تمام بانکهای دنیا با آن مواجه هستند.

واژگان کلیدی: بانکداری، جهانی شدن، ربوی، عقود بانکی

در این پایان نامه، شیوه تحقیق و جمع آوری اطلاعات مبتنی بر روش کتاب ورزی و کتابخانه ای می باشد که پس از جمع آوری معلومات و اطلاعات لازم به تحلیل و بررسی داده ها و اطلاعات پرداخته ایم. در جمع آوری اطلاعات حقوقی در وهله اول به منابع موجود فارسی مراجعه شد و با ملاحظه کمبود اطلاعات لازم از منابع انگلیسی جهت غنی شدن مباحث بعمل آمد.

سوالات تحقیق

1. به طور کلی نقش بانک های ایرانی در فرایند جهانی سازی چیست؟
2. آیا فرایند جهانی سازی به بانک های ایرانی کمک می کند یا به آن ضربه می زند؟
3. مهمترین چالش های بانک های ایرانی در فرایند جهانی سازی چیست؟
4. ضرورت های جهانی شدن بانکداری در ایران چیست؟

چالش ها و ضرورت های بانک های ایرانی در فرایند جهانی شدن

بانک های اسلامی به مدت ربع قرن است که با تمام توان به فعالیت پرداخته اند؛ موفقیتهایی به دست آورده، با این حال با برخی مشکلات نیز روبرو هستند شاید زمان آن فرا رسیده که مشکلاتی را که بانکهای اسلامی با آن مواجه می باشند، مورد ارزیابی قرار دهیم، به ویژه در این شرایط که بانکهای اسلامی به زودی وارد هزاره ی جدید می گردند. در این بخش به بررسی چالش های پیش روی بانکداری اسلامی، در بعد ساختاری یا نهادی می پردازیم و در بخش بعدی به بررسی بعد عملیاتی خواهیم پرداخت.

به دلیل بعد دینی بانکداری و مالیه اسلامی هیچ محصول مالی جدیدی، تا زمانی که بوسیله فقها تأیید نگردیده است، نمی تواند مورد پذیرش قرار بگیرد. حتی بعد از اینکه یک محصول جدید مورد استفاده قرار گرفت، رسیدگی و نظارت شریعت بر عملکرد نهادهای مالی در استفاده ی از این محصول، به منظور تضمین اینکه آنچه در واقعیت انجام می گیرد مطابق با مقتضیات شریعت است، بسیار مهم می باشد. این امر تنها به لحاظ دینی اهمیت ندارد، بلکه به لحاظ ملاحظات صرف تجاری نیز حائز اهمیت است؛ زیرا مشتریان بانک های اسلامی به شرعی بودن این عملکردها اطمینانی ندارند، مگر آنکه فقها این فعالیت ها را تأیید نمایند. در این دورنما، مهارت فقها در فهم پیش زمینه ها و ملزومات محصولات مالی مدرن و همچنین ارزیابی این محصولات، بسیار با اهمیت می گردد. ...

بانکداری الکترونیک

برخی از روشهای ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی نظیر، ماشینهای خودپرداز در نظام بانکی کشور مورد استفاده قرار می گیرد، اما تا رسیدن به سطح کشورهای پیشرفته در زمینه بانکداری الکترونیک راهی طولانی در پیش است. در هر حال ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیک مستلزم برخوداری از زیر ساختهای مناسب اقتصادی، اجتماعی، فنی، حقوقی و قانونی است.

خلاهای قانونی موجود در مجموعه قوانین مدنی، تجاری و بانکی کشور، از مهمترین موانعی هستند که عدم امکان گسترش سیستم بانکداری الکترونیکی را در کشور منجر می شوند. در این قسمت با بیان دقیق عمده ترین مشکلات مزبور را یادآور می شویم.

وضعیت و جایگاه حقوقی ابزارهای انتقال الکترونیکی وجه (کارتهای اعتباری)

با توجه به اینکه امروزه کارت های اعتباری در کشورهای پیشرفته به عنوان مهمترین ابزار در پرداخت های الکترونیکی مطرح می باشند، کاربرد آنها در این رابطه باید از سندیت قانونی کافی برخوردار باشد. سندیت قانونی هر پدیده مستلزم مشخص بودن جایگاه و وضعیت حقوقی آن در مجموعه قوانین رسمی یک کشور است.

مشخص شدن جایگاه حقوقی هر پدیده در جهت شناسایی آن پدیده و ارتباطش با سایر مفاهیم حقوقی، ضروری بوده و ضمن قانونمند کردن کاربرد آن، باعث می شود تا افرادی که با آن سر و کار دارند، مورد حمایت قانونی قرار گیرند و با علم به عواقب و مسئولیت های قانونی کاربرد آن، اقدام به استفاده از آن کنند. حال سوال این است که کارتهای اعتباری که بانکها در اختیار مردم قرار می دهند جزء کدام دسته اسناد قرار می گیرند؟