تحقیق خیارات در مذاهب اسلامی

معرفی تحقیق بررسی خیارات در مذاهب اسلامی

بخشهایی از متن تحقیق

تعریف خیار

برای آشنایی با بحث خیارات و احکام آنها، لازمست در ابتدای تحقیق به تعریف خیار بپردازیم:

تعاریف مختلفی برای خیار ارائه شده است. صاحب جواهر فرموده اند: خیار به معنی اختیار و انتخاب یعنی ترجیح یکی از دو شق قضیه است.

اما در اینجا، این معنی مورد نظر نیست بلکه به معنای مالکیت و تسلط پیدا کردن بر اقرار به عقد یا از بین بردن آن است، که بعد از وقوع عقد به مدت معلومی می تواند عقد را به هم بزند (معنای اول معنای لغوی و دومی اصطلاح فقهی است) و شکی نیست که خیار ثابت بلکه ضروری است که وجود داشته باشد.

در مکاسب این گونه آمده است: خیار در لغت اسم مصدر است از اختیار. و در نظرات جماعتی از متأخرین به معنای فسخ عقد است. همان گونه که در جایی از الایضاح اشاره شده است که در عقد جائز و فضولی وجود دارد. و در میراث مربوط به زیاده از ثلث می شود.

خیار در کتب حقوقی به معنای تسلط بر ازاله اثر حاصل از عقد است. در قانون مدنی، تعریفی از آن نشده است زیرا ماهیت آن تا اندازه ای بدیهی است و تعریف فقهی بالا نیز از مفهوم عرفی خیار گرفته شده است. بنابراین تسلط قانونی شخص در اضمحلال عقد را خیار گویند. ...

خیار در اصطلاح فقه

خیار در اصطلاح عبارت است از ملک فسخ عقد، بدین معنی که صاحب حق خیار مالک فسخ عقد باشد یعنی اختیار بهم زدن معامله یا باقی گذاردن آن را داشته باشد.

محقق شیخ انصاری می گوید؛ در تعریف خیار که به ملک فسخ عقد تعبیر شده است، شاید به خاطر تنبیه به این نکته باشد که خیار از حقوق است نه احکام، بنابراین اجازه ورود عقل فضولی، تسلط بر فسخ عقود جایزه که از احکام هستند از تحت تعریف خیار خارج هستند، حق خیار مانند ملکیت از امور اعتباری است و دارای ارزش و بهایی است و برآن آثار و احکامی مترتب است.

و گاهی خیار را این چنین تعریف کرده اند: کسی که اقرار عقد یا فسخ و از اله آن مالک باشد. و این تعریف در جواهر الکلام نیز آمده است :

خیار، تملیک اقرار عقد و ازاله آن بعد از وقوع مدت معلوم است و فی الجمله شیک در ثبوت آن نیست بلکه آن مانند ضروریات است هر چند که اصل در بیع لزوم است یعنی بناء آن بر جواز نیست...

انواع و اقسام خیارات مشترک در مذاهب اسلامی

انواع خیار

در بین علمای شیعه و اهل سنت خیار به انواع گوناگونی تقسیم شده است :

لمعه و شرح لمعه خیارات را به چهارده قسم تقسیم کردند و آنها عبارتند از :

1- خیار مجلس، 2- خیار حیوان، 3- خیار شرط، 4- خیار تأخیر، 5- خیار چیزهایی که در همان روز فاسد می شوند، 6- خیار رؤیت، 7- خیار غبن، 8- خیار عیب، 9- خیاد تدلیس، 10- خیار اشتراط، 11- خیار شرکت، 12- خیار تعذّر تسلیم، 13- خیار تبعض صفقه، 14- خیار تفلیس.

و در تحریر الوسیله حضرت امام خیارات به هفت قسم تقسیم شده است:

1 خیار مجلس، 2 خیار حیوان، 3 خیار شرط، 4 خیار غبن، 5 خیار تأخیر، 6 خیار رؤیت.

در شرایع الاسلام و شرح آن جواهر الکلام خیارات را به پنج قسم تقسیم کرده اند:

1 خیار مجلس، 2 خیار حیوان، 3 خیار شرط، 4 خیار غبن، 5 خیار تأخیر...

فهرست سرفصل مطالب تحقیق

فصل اول تعریف چند واژه و معنی لغوی و اصطلاحی خیارات در مذاهب اسلامی

فصل دوم انواع و اقسام خیارات مشترک در مذاهب اسلامی

فصل سوم خیار مجلس در مذاهب اسلامی

فصل چهارم خیار شرط در مذاهب اسلامی

فصل پنجم خیار عیب در مذاهب اسلامی

فصل ششم خیار رؤیت در مذاهب اسلامی

فصل هفتم خیار غبن در مذاهب اسلامی

فصل هشتم خیار تأخیر و تبعض صفقه در مذاهب امامیه و حنفیه

دارای منابع بصورت پاورقی