مقاله اثر بخشی طرحواره درمانی بر کاهش اضطراب، ترس از ارزیابی منفی و عزت نفس دانش آموزان با اختلال فوبی اجتماعی

عنوان مقاله: بررسی اثر بخشی طرح واره درمانی بر کاهش شدت اضطراب، میزان ترس از ارزیابی منفی و افزایش عزت نفس در دانش آموزان پایه ی دوم دبیرستانی دختر مبتلا به اختلال فوبی اجتماعی

Tittle of thesis: Studying the effect of group based schema therapy for decreasing anxiety, fear of negative evaluation and increasing self-esteem in the female Students with social phobia.

مقدمه

اضطراب یک تجربه ذهنی ناخوشایند و مبهم است که اغلب، با نشانه های خودکار، از جمله سر درد، تعریق، تپش قلب و ناآرامی همراه است، موجب می شود فرد نتواند برای مدت زمانی طولانی جایی بنشیند، یا آرامش داشته باشد و به دنبال ارزیابی اطلاعات درباره رویدادهای تهدید کننده یا ادراک توانایی شخص برای رویارویی با آن، پدید می آید. اختلالات اضطرابی از شایع ترین نوع آسیب روانی در میان کودکان و نوجوانان است. در حدود 10 تا 5 درصد نوجوانان با یکی از معیارهای تشخیصی اختلال اضطرابی، تا اندازه ای که روند زندگی عادی و عملکرد روزانه ی آنها را مختل نماید، مواجه هستند. افراد مضطرب با طرح واره خطر توصیف شده و با پردازش اطلاعات در یک فضای حاکی از تهدید و خطر مشخص می شوند و طرح واره های اضطراب، مرکب از باورها و مفروضاتی در مورد خطر و ناتوانی در مقابله با آن هستند. فعال شدن این طرح واره های بدکنش موجب سوگیری در پردازش و تفسیر اطلاعات می شود. سازه ترس از ارزیابی منفی شامل احساس های ترس مربوط به ارزیابیهای دیگران، پریشانی خاطر ناشی از این ارزیابی منفی و انتظار این که دیگران او را منفی ارزیابی خواهند کرد، می شود. مدل بک، امری و گرین برک نیزبر توسعه یک بازنماییروانی تحریف شدهاز خود و بیش برآورد کردن احتمال و عواقب ارزیابی منفی و استانداردهای عملکرد دیگران تأکید دارد. چنانکه در مدل درمان رفتاری-شناختی هیمبرگ، پیشرفت درمانی به دنبال تغییر در طرح واره های شناختی روی می دهد، به ویژه هنگامی که به طور مستقیم باورهای نادرست بیمار اصلاح گردند و یا با بهره گیری از طرح واره های دیگر، غیر فعال شوند.

هدف این مقاله بررسی اثر بخشی طرح واره درمانی گروهی در کاهش شدت اضطراب اجتماعی، میزان ترس از ارزیابی منفی و افزایش عزت نفس دانش آموزان دبیرستانی دختر مبتلا به اختلال فوبی اجتماعی است. بررسی اثربخشی طرح واره درمانی گروهی در کاهش ترس از ارزیابی منفی دانش آموزان دبیرستانی دختر مبتلا به اختلال فوبی اجتماعی نشان داد که طرح واره درمانی گروهی موجب کاهش قابل ملاحظه ترس از ارزیابی منفی در این بیماران شده است. نتایج آزمون Tمستقل نشان داد که تفاوت میانگین نمرات ترس از ارزیابی منفی گروه آزمایش و کنترل در سطح 0.008 معنی دار بود. به عبارت دیگر میانگین نمرات تفاضل ترس از ارزیابی منفی گروه آزمایش بیشتر از میانگین نمرات تفاضل ترس از ارزیابی منفی گروه کنترل بود.

مدل بک، امری و گرین برک بر توسعه یک بازنمایی روانی تحریف شده از خودشان و بیش برآورد کردن احتمال و عواقب ارزیابی منفی و استانداردهای عملکرد دیگران تأکید دارد. در مدل درمان رفتاری-شناختی هیمبرگ، پیشرفت درمانی به دنبال تغییر در طرح واره های شناختی روی می دهد، به ویژه هنگامی که به طور مستقیم باورهای نادرست بیمار اصلاح گردند و یا با بهره گیری از طرح واره های دیگر، غیر فعال شوند.

این قسمت از یافته های پژوهش همسو با یافته های گاستون، ابات، رپی و نیری و اتو، پولاک، گولد، ورسنتون و مک آردل می باشد که در پژوهش خودشان ترس از ارزیابی منفی را به عنوان یکی از متغیرهای وابسته مورد بررسی قرار داده اند. البته کاهش ترس از ارزیابی منفی تغییری است که انتظار می رود، زیرا ترس از ارزیابی منفی یکی از مؤلفه های اصلی اختلال فوبی اجتماعی است و گفته می شود که اختلال اضطراب اجتماعی تا حدودی نوعی پاسخ به ارزیابی منفی توسط دیگران است که توسط فرد مبتلا ادراک می شود. سازه ی ترس از ارزیابی منفی، عناصری از جمله افکار، انتظارات، قضاوت های اجتماعی منفی و رفتارهای خجالت آور را شامل می شود و بنابراین کاهش آن در روند درمان می تواند یکی از نشانگرهای خوب برای میزان بهبود فرد مبتلا به اختلال فوبی اجتماعی باشد و در پژوهش حاضر کاهش قابل ملاحظه و معنی دار آن می تواند دلیل دیگری بر مؤثر بودن طرح واره درمانی گروهی باشد.

همچنین بررسی اثربخشی طرح واره درمانی گروهی در کاهش شدت اضطراب دانش آموزان دبیرستانی دختر مبتلا به اختلال فوبی اجتماعی نشان داد که طرح واره درمانی موجب کاهش قابل ملاحظه اضطراب در این بیماران شده است. نتایج آزمونt مستقل نشان داد که تفاوت میانگین نمرات اضطراب گروه آزمایش و کنترل در سطح 0.001 معنی دار بود. به عبارت دیگر میانگین نمرات تفاضل اضطراب گروه آزمایش بیشتر از میانگین نمرات تفاضل اضطراب گروه کنترل بود....