تحقیق كاهش فقر در ایران - چالش ها و افق ها

معرفی مقاله تحقیقاتی بررسی کاهش فقر در ایران: چالش ها و افق ها

بخشهایی از متن تحقیق

برقراری عدالت اجتماعی مستلزم تحقق امنیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، افزایش امید به آینده در مردم و تأمین معاش و حفظ هویت آحاد جامعه است. به این منظور مطالعه وضعیت فقر و تدوین برنامه هایی به منظور کنترل کاهش آن از اهمیت بسیار برخوردار است.

در نظام های اقتصادی مختلف، الگوهایی برای مبارزه با فقر و کاهش آن پیش بینی شده است. الگوی سوسیالیستی، الگوی توسعه انسانی، الگوی کلاسیک و الگوی نئوکلاسیک، همه با سخن های متفاوتی به پدیده فقر و راه حل کنترل و کاهش آن پرداخته اند. در ایران تحت تأثیر این الگوها، برنامه های متفاوتی به منظور کاهش فقر و نابرابری مطرح شده و به اجرا گذارده شده است اما هیچ یک تاکنون موفقیت قابل توجهی نداشته اند. مقاله حاضر ضمن بررسی این تجارب و نقاط قوت و ضعف آن ها ملاحظاتی را در طراحی و اجرای برنامه های کاهش فقر مطرح می کند.

کلیدواژه ها: الگوی توسعه، ایران، برنامه چهارم توسعه، توسعه هزاره، فقر

کاهش فقر در الگوهای توسعه

توسعه، تحول نهادها و متناسب سازی آن هاست. بنابراین توسعه کاری علمی تخصصی است و برنامه ریزی توسعه کاری ویژه است. برخی معتقدند که مشکل توسعه ایران، مشکل تفکر و اندیشه است. در ارتباط با توسعه، مکاتب و الگوهای مختلفی وجود دارد. یکی فرآیند توسعه را مبتنی بر تأمین نیازهای اساسی مردم می داند (الگوهای نیازهای اساسی) و مطابق آن بر این باور است که برای توسعه، باید فرد متوسط جامعه را محور قرار داد و منابع جامعه را به طرف تأمین نیازهای او هدایت کرد، دیگری جامعه را هدف توسعه معرفی می کند و آن دیگری انسان را.

درک صحیح اندیشه های مربوط به هر یک از مکاتب و الگوها و شناخت رهیافت های توسعه برای ارائه طرح ها و ایده ها بسیار مهم است که اغلب یا انجام نشده یا به صورت پراکنده و در مورد بخشی از الگوها صورت گرفته است. موسسات تحقیقاتی و دانشگاه ها مطالعات منسجم بر روی هر یک از مکاتب و کارهای علمی گسترده و پرورش پژوهشگران را انجام نداده اند. شاید مشکل اساسی توسعه ایران را بتوان فقدان مکتب فکری توسعه ای بومی و نهادینه شدن آن دانست. فراهم آوردن مجال موقعیت با آرامش خاطر، مکتبی فکری به وجود می آورد که در چارچوب آن تحقیقات صورت بگیرد، فرضیه ها آزموده شوند، دانش پژوهانی پرورش یابند، اندیشه های کلان به اندیشه های خرد و سیاست های اجرایی تبدیل شوند و فقر نهایتاً کاهش یابد.

فهرست مطالب تحقیق

چکیده

مقدمه

کاهش فقر در الگوهای توسعه

الگوی کلاسیک

الگوی مبتنی برسوسیالیسم (مارکسیستی ونئومارکسیستی)

الگوی سازمان های جهانی (بانک جهانی و سازمان ملل)

الگوی توسعه انسانی

الگوی نئوکلاسیکی

کاهش فقر از دیدگاه اهداف توسعه هزاره (MDG)

وضعیت اهداف توسعه هزاره در یک نگاه

ظرفیت نظارت وارزیابی آرمان های اهداف توسعه هزاره

برآورد حجم فقر و تفاوت آن در استان های کشور

خط فقر و درصد زیر خط فقر در فاصله سال های 1362-1373

جمعیت شهری و روستایی زیر خط فقر در دوره 76-1369

برآورد درصد خانوارهای زیر خط فقر

نرخ فقر به تفکیک استان و منطقه

کاهش فقر در قوانین و مصوبات مختلف کشور و بررسی های مرتبط با این قوانین

جمع بندی و نتیجه گیری

منابع